Uszkodzenie chrząstki stawowej w kolanie leczenie Gdańsk
Chrząstka jest wyspecjalizowaną tkanką łączną, która dzieli się na chrząstkę stawową, sprężystą oraz włóknistą. Chrząstka stawowa (tzw. chrząstka szklista) jest to niezwykle gładka warstwa, o białym, błyszczącym odcieniu, która pokrywa zakończenia kości tworzące stawy. W stawie kolanowym chrząstką szklistą pokryte są powierzchnie stawowe kości udowej, kości piszczelowej oraz rzepki.
Chrząstka stawowa zapobiega ścieraniu się kości, odpowiada za amortyzację wstrząsów podczas skoków i biegania , jak również ułatwia ruch kości w stawie.
Do uszkodzeń chrząstki może dojść zarówno podczas doznanych urazów, jak i w wyniku choroby zwyrodnieniowej. Chrząstka szklista pozbawiona jest unaczynienia, co oznacza, że nie dochodzą do niej tętnice, żyły i nie ma naczyń limfatycznych, a odżywia się głównie przez płyn stawowy. Ponieważ ten sposób odżywiania nie pozwala na prawidłowe gojenie się i regenerację chrząstki, bardzo ważne jest szybkie zdiagnozowanie choroby i wdrożenie odpowiednich metod leczenia.
Podczas artroskopii można wyróżnić cztery stopnie uszkodzeń chrząstki stawowej, według tzw. skali Outerbridge’a:
1 stopień – chrząstka robi się miękka, ma jednak prawidłową powierzchnią
2 stopień – chrząstka tracąca gładkość w wyniku uszkodzenie warstwy powierzchniowej
3 stopień – pęknięcia sięgają głębokiej warstwy chrząstki, nie dochodząc do kości
4 stopień – uszkodzenia dochodzą do kości i uwidocznione są kości niepokryte chrząstką
O doborze metody leczenia decyduje lekarz, mając na uwadze stopień uszkodzenia chrząstki szklistej.
Przyczyny powstania uszkodzeń chrząstki szklistej
Większość uszkodzeń chrząstki jest efektem jednorazowych lub systematycznie powtarzających się mikrourazów powstałych m.in. podczas gwałtownego uderzenia kości o kość, stłuczeń oraz złamań końców stawowych. Dochodzi do tego podczas uprawiania sportów takich jak piłka nożna, hokej czy sporty walki. Na chorobę narażone są także osoby okazjonalnie uprawiające aktywność fizyczną, które zapominają o wcześniejszej rozgrzewce.
Chrząstka może ulec uszkodzeniu również w wyniku przeciążeń, które doprowadzają do stopniowego jej zniszczenia, a także przy chorobie zwyrodnieniowej , kiedy chrząstka się ściera. Do przyczyn powodujących powyższe schorzenie może dojść także przy martwicy chrzęstno-kostnej (osteochondritis dessecans), kiedy niszczeje kość, na której umiejscowiona jest chrząstka, a także podczas zapaleń stawów, w reumatycznych i ropnych zapaleniach kolan.
Jak rozpoznać uszkodzenia chrząstki stawowej
Uszkodzenie chrząstki stawowej objawia się przede wszystkim bólem podczas ruchu i opuchlizną stawu. Chory może odczuwać zgrzytanie, tzw. chrzęszczenie, jak również blokowanie się stawu kolanowego. Zdarza się także, że staw ma ograniczoną ruchomość, wywołaną nagromadzeniem się krwi w stawie.
Rozpoznanie choroby
Rozpoznanie choroby jest możliwe po dokładnym zobrazowaniu chrząstki stawowej. Pacjent powinien wykonać badanie RTG, RTG pod obciążeniem, a także rezonans magnetyczny. Lekarz może zaproponować także artroskopię, która nie tylko umożliwia zobrazowanie powierzchni chrząstki, ale też w pozwala na jej naprawienie.
Zachowawcze metody leczenia
W każdym przypadku uszkodzenia chrząstki stawowej w kolanie liczy się czas. Bardzo ważne jest by jak najszybciej rozpocząć odpowiednie leczenie, ponieważ im bardziej rozległe jest uszkodzenie, tym trudniejsza będzie terapia i powrót do pełnej sprawności.
W przypadku uszkodzenia chrząstki stawowej w stopniu I oraz II (wg skali Outerbridge’a) praktykowane jest leczenie zachowawcze mające na celu zniwelowanie bólu i obrzęku. Opiera się ono na obniżeniu masy ciała chorego i zmianie trybu życia na bardziej aktywny. Pozytywne efekty może przynieść leczenie farmakologiczne (suplementacja diety, leki przeciwbólowe i przeciwzapalne), iniekcje kwasu hialuronowego (uzupełniające maź stawową) oraz systematyczne schładzanie stawu. Stosowana jest także rehabilitacja ruchowa i fizjoterapia np. leczenie polem magnetycznym, kąpielami wirowymi, czy ultradźwiękami.
Leczenie operacyjne
Kiedy leczenie zachowawcze nie przynosi efektów lub, gdy uszkodzenie chrząstki stawowej zdiagnozowane jest w III i IV stopniu wg skali Outebridge’a, ortopeda najczęściej zaleca leczenie operacyjne. W zależności od stopnia uszkodzenia i indywidualnych predyspozycji chorego, specjalista może przeprowadzić m.in. przeszczep okostnej lub wyhodowanej chrząstki pacjenta, przeszczep bloczka od dawcy i z powierzchni nieobciążanych, nawiercenia i mikrozłamania. Coraz częściej lekarze sięgają do zabiegów artroskopowych (ATS), które przynoszą bardzo dobre efekty leczenia.
Dowiedz się więcej o zabiegach artroskopowych ATS stawu kolanowego w szpitalu 1DayClinic w Gdańsku
Zabieg metodą artroskopową polega na wykonaniu minimalnych, około 5mm nacięć skóry, przez które wprowadzana jest mikrokamera i narzędzia operacyjne.
Podczas artroskopii lekarz ma możliwość dokładnego zobrazowania uszkodzeń chrząstki. Kiedy jej powierzchnia jest nierówna i się rozpada, w takcie zabiegu może ją wyrównać bez konieczności szerokiego rozcinania skóry.
Zabieg przeprowadzany jest w znieczuleniu miejscowym lub ogólnym i trwa około 60 minut.
Rehabilitacja pooperacyjna
Niezwykle istotnym czynnikiem w leczeniu pooperacyjnym jest odpowiednia rehabilitacja oraz zabiegi z zakresu fizjoterapii. Przez okres 6-8 tygodni po zabiegu, należy odciążać kończynę pozwalając na regenerację i naprawę chrząstki. Przez pierwsze tygodnie po artroskopii pomocne mogą być kule ortopedyczne, stabilizatory bądź ortezy. Po zabiegu należy realizować przygotowany przez specjalistę program rehabilitacyjny, a w celu przyspieszenia powrotu do zdrowia warto skorzystać z zabiegów fizjoterapeutycznych takich jak: masaż wirowy kończyn dolnych, ultradźwięki lub terapia polem magnetycznym, czyli magnetoterapia.
